Chọn lọc và sử dụng chính xác có hiệu quả các loại Premix
Căn cứ công thức khoa học các loại khẩu phần ăn, chọn các nguyên liệu giàu năng lượng, giàu protein, chất khoáng… đúng tiêu chuẩn nguyên liệu chế biến phối trộn. Sử dụng các loại premix từ 0,1 – <1% hoặc loại 4%, 5% premix để phối chế thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh, bảo đảm chất lượng, đồng thời đảm bảo giá thành và giá bán sản phẩm đủ sức cạnh tranh, mang lại hiệu quả.
Đặc biệt những nơi sử dụng nguồn nguyên liệu thức ăn địa phương đã nghiền nhỏ: ngô, cám, bột cá, khô dầu… chỉ cần trộn thêm loại premix 1%, 4%, 5% là cực kỳ có hiệu quả so với loại thức ăn không trộn thêm premix. Hiện nay trên thị trường có nhiều hãng, nhiều loại premix, có hãng nhãn hiệu rất đẹp, giới thiệu đầy đủ nhưng chất lượng không bảo đảm, thậm chí còn thêm chất cấm kích thích vào premix. Mặc dù họ được tự công bố chất lượng, tự chịu trách nhiệm? nhưng ai đã thực kiểm tra? Ai công khai kết quả kiểm tra? Vì vậy người mua premix để sản xuất thức ăn phải biết tự chọn, tự lên công thức trên cơ sở hợp đồng; tốt nhất tự sản xuất khép kín từ các loại dinh dưỡng bổ sung đến thức ăn hỗn hợp.
1. Chọn nhà sản xuất, có thiết bị sản xuất tiên tiến, có đội ngũ kỹ thuật giỏi, chuyên môn sâu về dinh dưỡng, xem kỹ nhãn mác, hàng hoá, giới thiệu thành phần chất lượng sản phẩm.
Hiện nay có nhiều nơi sản xuất premix trong đó có hãng Châu âu trừ những hãng nổi tiếng trên toàn cầu như Beyer, Roch, có sản phẩm bán ở khắp các châu lục, còn lại phần lớn sản phẩm phù hợp chăn nuôi xứ ôn đới, chưa phù hợp chăn nuôi nhiệt đới. Các nhà máy thức ăn gia súc khi mua premix phải tự kiểm tra chất lượng thực đối chiếu công bố trên nhãn mác. Bên bán premix phải cam kết premix không có những chất cấm do Bộ Nông nghiệp và PTNT và Bộ Thuỷ sản đã ra lệnh cấm sử dụng.
Thực ra, khi chọn mua premix không phải chọn nhãn mác đẹp, giá rẻ, mà chọn cấu tạo thành phần dinh dưỡng vừa đủ phù hợp yêu cầu chăn nuôi theo giai đoạn, hàm chứa các chất acid amino, các vitamin, nguyên tố vi lượng, thuốc dược phòng bệnh, mùi, vị… chọn nơi sản xuất có lực lượng khoa học kỹ thuật mạnh, hiểu biết dinh dưỡng, có khả năng thay đổi công thức phù hợp sinh lý, sinh trưởng từng giai đoạn thích hợp điều kiện khí hậu, thời tiết các mùa vụ (mùa hè nóng nực, ẩm độ cao, mùa đông giá lạnh, mưa phùn, ẩm ướt). Chọn nơi chất lượng sản phẩm ổn định, thiết bị tiên tiến.
Chúng ta khuyến khích các nhà máy sản xuất thức ăn gia súc, gia cầm Việt Nam tự sản xuất premix; khép kín từ premix đến thức ăn hỗn hợp nhằm giảm giá thành thức ăn, đảm bảo cạnh tranh, mặt khác lên công thức phù hợp với điều kiện nguyên liệu Việt Nam; phù hợp điều kiện nuôi động vật vùng nhiệt đới (mô hình tập đoàn CP Group đang sản xuất); làm được như vậy, chúng ta cần đầu tư và phát huy tối đa lực lượng cán bộ khoa học kỹ thuật được đào tạo, đào sâu nghiên cứu và trưởng thành, gắn khoa học với thực tiễn sản xuất, lâu dài chúng ta có đội ngũ kỹ thuật giỏi, chủ động công nghệ, giảm được phần lớn giá thành sản xuất thức ăn chăn nuôi, khác hẳn với người kỹ thuật làm thuê đơn thuần.
2. Bảo quản Premix
Các thành phần dinh dưỡng hàm chứa trong premix như protein, acid amino, vitamin, khoáng vi lượng, thuốc đông dược phòng bệnh, mùi, vị … nếu bảo quản lâu hiệu giá giảm dần (thường premix bảo quản 3-6 tháng trong mát, khô). Nếu phát hiện bị ẩm ướt, kết vón thì đã có 1 phần bị biến chất hoặc toàn bộ bị biến chất, phải đình chỉ sử dụng. Vì vậy, khi mua premix phải biết rõ ngày sản xuất, thời gian sử dụng, kho bảo quản premix tránh ánh sáng, bảo quản ở nhiệt độ mát 40C, khô ráo, thoáng gió.
3. Lượng sử dụng
Việc sử dụng lượng premix vừa đủ cho từng loại thức ăn hỗn hợp nuôi theo giai đoạn khác nhau của từng loại gia súc, gia cầm, thuỷ sản thì công thức khác nhau. Các công thức premix khác nhau thì tỷ lệ phối trộn premix trong thức ăn hỗn hợp cũng khác nhau. Người bán premix cần hướng dẫn cụ thể. Tuy nhiên, dù là phối trộn với tỷ lệ nào cũng rất cần có máy trộn tốt, đảm bảo trộn đều các chất trong thức ăn hỗn hợp, cân bằng dinh dưỡng. Ngược lại, sẽ phản tác dụng thậm chí không hiệu quả. Vì vậy phải chú ý trộn đều, không trộn số lượng lớn bằng phương pháp thủ công.
4. Nắm vững chất lượng nguyên liệu.
Các loại premix chỉ chiếm từ 0,1% – 1%, 4% hoặc 5%; nguyên liệu thức ăn chiếm 95% – 99%. Vì vậy, các nhà sản xuất thức ăn phải nắm vững tiêu chuẩn chất lượng nguyên liệu thức ăn, đảm bảo nguyên liệu thật tốt (đầu vào), không ham mua rẻ và sử dụng nguyên liệu thức ăn kém phẩm chất : mốc, ẩm, chưa qua xử lý, mà phải sử dụng nguyên liệu đảm bảo tiêu chuẩn: ví dụ ngô độ ẩm cho phép 14%, đạm > 8%, aflatocine < 20mg/kg, bột cá độ ẩm < 10%; protein > 55%, muối mặn < 2,5%, không có vi khuẩn samonenla, vi khuẩn ecoly…. về nguyên lý khẳng định: Nguyên liệu thức ăn đúng tiêu chuẩn thì mới sản xuất ra thức ăn chất lượng tốt.
5. Công thức phối chế thức ăn chuẩn xác
Căn cứ vào kỹ thuật nuôi gia súc, gia cầm theo giai đoạn sinh trưởng phát dục, căn cứ vào yêu cầu hướng dẫn sử dụng premix phối trộn với lượng nguyên liệu nhất định: bột cá, khô dầu, ngô, sắn (mì), cám, bột khoáng (vô cơ hoặc hữu/ cơ)… Theo tỷ lệ và số lượng từng loại nguyên phệu, đảm bảo hết sức chuẩn xác không thể tự ý thay đổi, ảnh hưởng chất lượng sản phẩm, hiệu quả chăn nuôi. Nếu tự ý thay đổi công thức thiếu cơ sở khoa học, không cân bằng dinh dưỡng sẽ không hiệu quả.
6. Độ nghiền nhỏ thích hợp.
Độ nghiền nhỏ của các thức ăn có liên quan đến lượng thức ăn, ăn vào và mức độ hấp thụ của dinh dưỡng, phòng bệnh đường tiêu hoá, nâng cao hiệu quả sử dụng thức ăn. Nhưng một số cơ sở nghiền nguyên liệu thức ăn hoặc quá to hoặc quá nhỏ đều không thích hợp. Ví dụ đối với gà con, thức ăn nghiền nhỏ thích hợp dưới < 1 mm; đối với gà giò > 1 mm. Vì vậy nghiền bột nhỏ trong khoảng từ 0,5 mm – 3,2 mm và ép viên 4,5 mm. Đối với gà trưởng thành nghiền bột có thể 2 – 2,5 mm và ép viên là 6 mm, nên chú ý thức ăn ở dạng bột đưa vào máy trộn phải trộn đều. Những trang trải tự sản xuất thức ăn, những vùng nông thôn xa, tự nghiền trộn thức ăn cho gia súc, gia cầm có thể trộn mẻ nhỏ trước, cho đều, sau đó mới trộn mẻ lớn. Vì vậy, khi mua sắm thiết bị trộn phải đặc biệt chú ý tốc độ, số vòng quay, thời gian trộn… Mục đích chú ý trộn đều đạt tiêu chuẩn, có như thế mới phát huy vai trò tác dụng của premix.
7. Thức ăn sản xuất ra không để quá lâu mới cho gia súc, gia cầm ăn.
Nói chung thức ăn hỗn hợp của gia súc, gia cầm thuỷ sản sản xuất ra không quá 1 tuần phải cho động vật ăn hết, vì để lâu trong điều kiện khí hậu nóng ẩm nhiệt đới, bị hút ẩm, dễ bị nấm mốc và aflatocine xuất hiện, nhiều hạn chế kết quả chăn nuôi và vì thế bảo quản thức ăn hỗn hợp phải tránh ánh sáng, đặt ở nơi khô ráo, thoáng, mát.
8. Thức ăn chiếm 70 – 75% giá thành sản phẩm chăn nuôi.
Các nhà chăn nuôi chỉ chú ý giá thức ăn rẻ mà không chú ý đến phương pháp cho con vật ăn hết, uống hết, là một sai lầm trong kỹ thuật chăn nuôi, vì cho con vật ăn hết khẩu phần không bị rơi vãi ra ngoài, tránh lãng phí thức ăn thì mới giảm giá thành sản phẩm chăn nuôi. Ngược lại, lãng phí thức ăn trong quá trình cho ăn thì giá thành sản phẩm vẫn cao.
